mijn nieuwe BFF

Ik heb een nieuwe BFF. Zij weet het niet maar dat doet er niet toe. Ze is er altijd voor me, dag of nacht, ik sla haar open en een zotte zin later voel ik me beter, zij toont me dat ik mezelf mag zijn.

Mijn hele felle dikke leven lang al moet ik me inhouden bij mensen om ze niet af te schrikken. Ik ben altijd te veel, te veel lichaam, te veel emotie, te veel passie, te veel woede, te veel liefde, te veel gevoeligheid, te veel opstandigheid, te veel gedachten, te veel zorgen, te veel fantasie. Waarom kon ik niet wat beheerster en terughoudender zijn, en wat minder extreem. Een korset, dat was wat ik nodig had, een korset om al dat bulkend vlees en al die vermoeiende hersenkronkels en al die vulkanische hartuitbarstingen binnen de perken te houden. Alleen met zo’n korset kun je onder de mensen komen.

Dus hijs ik me voor elke ontmoeting in dat korset.

En schaam me vervolgens diep elke keer iemand me er met scherpe blikken of woorden op wijst dat er langs alle kanten weer dingen uit puilen of floepen.

De enige plek waar ik me vrij mezelf voel is in boeken. Dus begon ik ze ook zelf te schrijven. Mijn eerste boek, een verhalenbundel, vonden veel lezers en recensenten te wild. Buitenissig. Onaangepast. Bizar. Absurd. Hyperactief. Bombastisch. Excentriek. Brutaal. Ontoegankelijk. Ongeremd. Mateloos. Obsessief. Vertelwoede. Overdaad. Ontregelend. Woest. Tegendraads. Surrealistisch. Grillig. Exuberant. Natuurlijk dat ik die woorden persoonlijk nam want het zijn de zelfde woorden die ik al vaak genoeg moest horen over mijn persoon. Een woest maar nog te polijsten talent, schreef de een. Die manische, onaangepaste schrijfdrift verdient zeker bewondering en navolging, maar enige zelfbeheersing had de lezer in dit geval niet geschaad, schreef een ander. Het korset, quoi. Welbedankt.

Uit mijn tweede boek, een roman, heb ik alle overtollig vet weggesneden. Wat overbleef was een geslepen veelkantige kern van rauwe rouw en liefde die niet opgeeft. Het bleek een boek waaraan je je als lezer ofwel volledig kon overgeven, of dat je uitspuwde omdat je er geen controle over kon houden. Manisch. Agressieve geilheid. Vlammende intensiteit. Te veel van het goede. Lezers botweg uitsluit. Onorthodox. Exuberant. Vergt veel van de lezer. Tè verregaande vormen. Pathetiek. Expressief en experimenteel, maar ook theatraal en bombastisch. Roman waarin het de schrijver niet lukt werkelijk in dialoog te gaan met de lezer. Het vlees puilt uit je korset, vrouwmens.

(Voor de goede orde: beide boeken vingen ook veel lof. Vier-(en zelfs vijf-)sterrenrecensies, gelukkig makende lezersreacties, drie nominaties voor literaire prijzen. Het is dus niet dat ik wil klagen, daar gaat dit stuk niet over.)

De niet mis te verstane boodschap was same old same old: doe eens een beetje normaal, overdrijf eens niet zo, waarom moet je altijd zo extreem doen/zijn. Ik hoor het al mijn hele leven.

En dan is daar plots als een dolle zon in een dweilwereld: ‘Checkout 19’!

Ik had Claire-Louise Bennett al leren kennen met haar eerste boek, ‘Pond’. Laat ons zeggen dat ze voor mij toen een aparte, hoogst originele vrouw was die af en toe aan dezelfde toog hing als ik en sommige avonden vond ik haar hilarisch, de dingen die ze zonder gêne of terughoudendheid uitkraamde en over doorboomde, je hield het niet voor mogelijk, wat een zalig vrouwmens. Andere avonden begon ze me te vervelen, misschien stond mijn hoofd dan niet naar haar, had ik niet het geduld voor haar verhalen zonder richting of clou.

Maar nu, met ‘Checkout 19’, nu hangen we heelder dagen samen in de zetel, ik kan eeuwig naar haar luisteren, alles kan, alles mag, korsetten in de vuilbak!

Lezers die houden van een spannend en onderhoudend verteld verhaal met een plot en een verrassende ontknoping houden zich beter verre van dit boek. Dit is een boek voor wilde lezers. Herinner je je hoe je als kind in het samenspelen met andere kinderen hele werelden verzon? Ik ook niet maar als ik spelende kinderen – die zich niet bewust zijn van volwassenen in de buurt – eens kan observeren dan herken ik het meteen: de bandeloze fantasie, de verhalen en werelden die niet vastliggen, die nog bochten nemen tijdens het ontstaan en maar doorgaan en maar doorgaan, dàt!

Het is iets dat Claire-Louise Bennett ook doet in ‘Checkout 19’: ze observeert iets en begint te fantaseren, totaal vrij, zonder zich te bekommeren om korsetten of zelfbeheersing of terughoudendheid. Je ziet haar de dingen onderweg gewoon veranderen als ze niet meer voldoen aan die nieuwe weg die haar fantasie al op gegaloppeerd is. Ik voel mijn eigen longen opengaan!

Maar vergis je niet, dit is niet de wilde fantasie van een kind, het is een volwassene, en een vrouw, en ze heeft wel degelijk iets belangrijks te zeggen en te tonen met haar tomeloze verhalen.

Je zou kunnen zeggen dat het een boek is over boeken, over lezen en over schrijven, maar door de aard van boeken en lezen en schrijven is het ook een boek over leven en over het leven. En omdat de lezer en schrijver en lever in dit boek een vrouw is, gaat het ook over leven als vrouw, en de kwestie van het ruimte (durven) innemen als vrouw. Bovenal is het een boek over vrijheid in je hoofd, over onstuitbare en grenzeloze verbeelding.

Het einde deed me huilen, zo thuis eindelijk thuis korsetloos thuis had ik me gevoeld: totale instemming met en toestemming en ruimte voor hoe wild, buitenissig, onaangepast, bizar, absurd, hyperactief, bombastisch, excentriek, brutaal, ontoegankelijk, ongeremd, mateloos, obsessief, overdadig, ontregelend, woest, tegendraads, surrealistisch, grillig, exuberant, manisch, vlammend intens, onorthodox, veeleisend, verregaand, pathetisch, theatraal ik ook maar was of wilde zijn:

“And the words set forth a story. As if it had been there all along. Of a girl sitting all alone in a cellar repairing by the fluctuant light of a solitary candle the sheeny cloth of her sisters’ frothy gowns. And the girl does not sigh or grimace or sing or curse or weep. She goes on in just the same way. Hour after hour. She does not seem the least bit put out and so strangely it is a kind of tranquil scene. But one that nevertheless cannot be sustained. Something has to change and something does change. Very quickly. There is no fairy godmother. No. No prince charming. No. No castle. No white horse. That’s not it. No. No. No one is going to save the day. No, of course not. It’s something inside her. The girl’s fingers become very thin very quickly. They elongate and lose rigidity. They become thread. The needle they held zo diligently, so devotedly, falls away. Is wolfed up by the scabrous dark that presses so very ravenously up against her bluish ankles. She gets to her feet. Leaps up. The long lengths of thread cascading from her hands whirl about the room with the electric energy of a lasso. Around and around they whirl. They cannot take hold of anything. Not a single thing. Around and around they flail. And it is only a matter of time of course before they come into contact with the flame of the candle. Which until now has been meek and miserly but now leaps up bright and proud as a trumpet. A trumpet. And the threads delight in this brazen little flame and kindle its appetite further. The emboldened flame divides. Bounds up the ten lengths of thread like awakened red squirrels bounding ecstatically along the budded branches of a beech tree before striking at the chest of the girl. The girl’s chest explodes. Bursts into flames right away. Bright roaring flames. Yes. Yes. The flames burst out of her just as if they’ve been there all along. All along. Waiting all along. Biding their time. She burns. She blazes. A magnificent conflagration. A bright disc of white fire. Leaps dives plunges into the dust-dry basket of preposterous dresses. Jubilantly. Yes. The whole thing goes up in flames. Flames. Roaring. Yes. It all burns up so quickly. Every inch of her included. Yes. Leaving behind an iridescent pile of the softest ash. The sort of ash you want to stir. Softer than feathers. Run your fingers through. Run your fingers through. It tingles doesn’t it. Yes. Yes. Yes it does. We can feel it. Our fingers. Our fingers are tingling like mad aren’t they. Yes, they are. Tingling. We can feel it. Tingling like mad. Our fingers tingle, madly, madly yes, just as if they are coming to life.”